منظومه شمسی چگونه شکل گرفت؟
منظومه شمسی حدود 4٫5 میلیارد سال پیش از ابر متراکم از گاز و غبار بین ستارهای تشکیل شده یا در اصل شکل گیری منظومه شمسی به این صورت بوده است. این ابر احتمالاً بعد از مدتی به دلیل انفجار یک ستاره به نام سوپرنوا تخریب شده و با تخریباش سحابی خورشیدی، یعنی یک دیسک چرخان از مواد شکل گرفته است.
در مرکز این ساختار نیروی گرانش سبب شد ماده بیشتری به سمت این ساختار جذب شود، سرانجام فشار در مرکز به حدی رسید که اتمهای هیدروژن شروع به ترکیب و تشکیل هلیوم کرده و مقدار زیادی انرژی آزاد کردند. بدین ترتیب خورشید متولد شد و توانست نهایتاً بیش از 99 درصد از مواد موجود را گرد هم جمع کند.
همچنین مواد دورتر از مرکز دیسک نیز در کنار یکدیگر قرار گرفتند، این تودهها در برخورد با یکدیگر اشیاء بزرگتری را تشکیل دادند. برخی از آنها به دلیل جاذبه به اندازه کافی بزرگ شدند تا بتوانند به شکل کره درآمده و تشکیل سیاره، سیارات کوتولهای و قمرهای بزرگ دهند. در موارد دیگر مانند کمربند سیارک که از قطعاتی از منظومه شمسی اولیه ساخته شده که هرگز نمیتوانند در یک سیاره جمع شوند، سیارهای تشکیل نشد. سایر قطعات کوچکتر باقیمانده تبدیل به اجرامی مانند سیارکها، ستارههای دنبالهدار، شهاب سنگها و قمرهای کوچک و نامنظم شدند.
ساختار منظومه شمسی چگونه است؟
ترتیب و چیدمان سیارات و اجسام دیگر در منظومه شمسی به دلیل نحوه شکلگیری منظومه شمسی است. در نزدیکی خورشید، در ابتدای شکلگیری منظومه شمسی تنها مواد سنگی میتوانستند در برابر گرما مقاومت کنند. به همین دلیل چهار سیاره اول یعنی عطارد، زهره، زمین و مریخ سیارات سنگی کوچک با سطوح جامد و صخرهای هستند.
سیاره چیست؟
اتحادیه بین المللی نجوم سه شرط برای آنکه اعلام شود آیا جسمی در منظومه شمسی سیاره است یا خیر، بیان کرده است. این سه شرط به ترتیب عبارتند از:
- باید حول خورشید در یک مدار گردش انجام دهد.
- باید جرم کافی داشته باشد تا بتواند شکلی نزدیک به کره و تعادل هیدرواستاتیک برقرار کند.
- باید هر مانعی در مدار حرکت خود را از بین ببرد.